6 điều cần biết về thuốc tưa lưỡi Nystatin – mẹ đừng bỏ qua!

Thuốc tưa lưỡi Nystatin thường được Bác sĩ chỉ định sử dụng khi bé bị nấm lưỡi do chủng Candida. Vậy công dụng của thuốc là gì? Sử dụng thế nào để bé nhanh khỏi nhất? Mẹ theo dõi tư vấn của chuyên gia Dr.Papie trong bài viết dưới đây nhé!

1. Thành phần

Thuốc tưa lưỡi Nystatin có thành phần chính là Nystatin – hoạt chất chống nấm được chiết suất từ dịch nuôi cấy nấm Streptomyces noursei. Khi sử dụng trên lưỡi bé, chất này sẽ kìm hãm sự phát triển và diệt nấm Candida albicans (nguyên nhân chính gây tưa lưỡi ở trẻ). Thuốc chủ yếu được sản xuất dưới dạng bột pha hỗn dịch để giữ thuốc lâu hơn trong miệng trẻ, giúp phát huy tác dụng trị tưa lưỡi.

Ngoài ra trong bột thuốc trị tưa lưỡi Nystatin còn có các thành phần phụ như:

• Sorbitol: Một loại đường đem lại vị ngọt và cảm giác mát, giúp bé dễ thỏa hiệp hơn khi sử dụng thuốc.
• Vanillin: Tạo mùi thơm ngọt ngào giống vani khiến bé thích thú hơn.

2. Công dụng

Thuốc tưa lưỡi Nystatin có các công dụng sau đây:

• Điều trị nhiễm nấm Candida ở miệng: Thuốc được sử dụng để trị các bệnh do nấm như tưa lưỡi, nấm miệng, viêm họng do Candida albicans, lưỡi đen.
• Phòng chống nấm Candida xâm nhiễm: Trẻ sơ sinh nhẹ cân, sinh non,… có nguy cơ cao bị nấm xâm nhiễm gây tưa lưỡi hoặc các bệnh nặng hơn như nấm thực quản, viêm phổi do nấm. Thuốc tưa lưỡi Nystatin thường được các bác sĩ chỉ định để phòng ngừa hiệu quả vấn đề trên.

Loại thuốc này có tác dụng điều trị chứng tưa lưỡi ở trẻ dựa trên cơ chế: 

• Làm thất thoát nguồn sống bên trong tế bào nấm: Nystatin có khả năng tiêu diệt nấm do nó dễ liên kết với các sterol ở màng tế bào khiến tính thấm và chức năng của màng thay đổi. Điều này làm cho kali và các thành phần tế bào thiết yếu bị rò rỉ và dần dần cạn kiệt khiến nấm không thể sống sót. 
• Ổn định hệ vi sinh vật: Thuốc không tác động lên các loại vi khuẩn có lợi giúp hệ vi sinh trong cơ thể bé luôn cân bằng, đảm bảo an toàn khi dùng cho trẻ.

3. Hướng dẫn sử dụng thuốc tưa lưỡi Nystatin cho trẻ

Mẹ băn khoăn không biết dùng lượng thuốc bao nhiêu mới đúng chuẩn và cách dùng thuốc như nào mới phù hợp với bé? Hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng dưới đây để dùng thuốc một cách an toàn và hiệu quả nhé!

3.1. Đối tượng nên và không nên sử dụng

Thuốc tưa lưỡi Nystatin được sử dụng cho trẻ từ sơ sinh bị nhiễm nấm Candida ở miệng. Tuy nhiên, không phải lúc nào con bị tưa lưỡi mẹ cũng dùng Nystatin cho bé. Nếu bé thuộc 2 đối tượng dưới đây, mẹ cần thông báo với bác sĩ để có phương án thay thế khác:

• Trẻ có tiền sử quá mẫn với Nystatin: Mẹ không được dùng thuốc cho trẻ từng sử dụng Nystatin và gặp phản ứng không mong muốn quá mức gây khó chịu và tổn hại đến cơ thể bé.
• Mẫn cảm với các thành phần của thuốc: Tránh sử dụng thuốc cho bé bị dị ứng với sorbitol và vanillin.

3.2. Liều lượng sử dụng

Tùy vào độ tuổi của bé mà mẹ sử dụng liều lượng Nystatin khác nhau: 

• Trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi: Dùng nửa gói 1g mỗi lần, một ngày 2 lần.
• Trẻ từ 1 tháng tuổi: Sử dụng một gói mỗi lần, dùng 2 lần một ngày.

3.3. Cách dùng thuốc cho trẻ

4 Bước tưa lưỡi cho bé bằng Nystatin như sau: 

• Bước 1: Mẹ vệ sinh tay sạch sẽ bằng dung dịch sát trùng, lau khô để hạn chế lây nhiễm vi sinh vật từ tay mẹ vào miệng bé.
• Bước 2: Hòa tan lượng thuốc cần dùng vào khoảng 10ml nước sôi để nguội, khuấy đều.
• Bước 3: Đeo gạc răng miệng vào ngón tay út của mẹ, chấm vào dung dịch thuốc vừa pha.
• Bước 4: Đưa ngón tay đeo gạc vào trong miệng bé, rơ nhẹ nhàng lưỡi và cả khoang miệng theo trình tự từ 2 bên nướu đến 2 bên má, vòm họng và cuối cùng là vuốt lưỡi theo chiều từ trong ra ngoài cho đến khi thấy miệng bé đã sạch.

4. Lưu ý khi dùng thuốc tưa lưỡi Nystatin cho trẻ

Để tránh tác dụng không mong muốn khi sử dụng thuốc Nystatin, mẹ lưu ý một số điều sau đây:

• Không tự ý sử dụng: Dù thuốc an toàn với con nhưng mẹ không được tự ý sử dụng vì đôi khi bé không bị tưa lưỡi mà chỉ là cặn sữa bám vào. Mẹ tưởng lầm mà tự ý sử dung sai thuốc cho bé sẽ gây ra tình trạng nhờn thuốc. Nghiêm trọng hơn, thuốc sẽ mất tác dụng khi bé cần được điều trị các bệnh nấm khác về sau. 
• Duy trì sử dụng Nystatin 2 ngày sau khi bé hết triệu chứng: Mặc dù mẹ thấy bé hết triệu chứng nhưng thực tế chân nấm vẫn chưa sạch, mắt thường mẹ không nhìn thấy được. Vì vậy dừng thuốc sớm khi mới chỉ hết triệu chứng khiến bệnh không khỏi hoàn toàn và dễ bị tái lại.
• Pha với vừa đủ 10ml nước: Mẹ không pha thuốc với đầy một cốc nước vì nồng độ loãng sẽ làm giảm hiệu quả điều trị của thuốc, không phát huy được tác dụng trị tưa lưỡi.
• Dùng kết hợp thuốc với gạc răng miệng: Để tăng cường hiệu quả điều trị của thuốc, mẹ nên sử dụng thêm gạc răng miệng có tác dụng làm sạch mảng bám, loại bỏ ổ cư trú của nấm, từ đó giúp bé nhanh khỏi hơn. Mẹ chọn gạc có chất liệu mềm, được tẩm bộ 4 chuyên biệt: dịch chiết lá hẹ, NaHCO3, xylitol, NaCl. Đặc biệt, gạc cần có đầy đủ giấy tờ, chứng nhận đảm bảo an toàn, chất lượng. Gạc răng miệng Dr.Papie là sản phẩm được nhiều mẹ sử dụng khi trẻ bị tưa lưỡi vì đáp ứng đầy đủ các tiêu chí cần thiết. Dr.Papie được Bộ Y tế cấp phép lưu hành, đã đăng ký sáng chế độc quyền và được chuyên gia Nhi khoa đánh giá cao. 

5. Mức độ an toàn của thuốc tưa lưỡi Nystatin

5.1. Tác dụng phụ

Thuốc tưa lưỡi Nystatin có tác dụng tại chỗ, gần như không hấp thu vào hệ tuần hoàn chung. Vì vậy, thuốc ít gây tác dụng phụ, ít mẫn cảm kể cả trẻ có hệ miễn dịch suy yếu. Tuy nhiên, khi sử dụng trong thời gian dài thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ như sau:

• Tiêu chảy, buồn nôn, nôn, rối loạn tiêu hóa, đau bụng.
• Mề đay, phát ban.
• Kích ứng niêm mạc miệng
• Hội chứng Steven – Johnson (phản ứng quá mẫn trên da mức độ nặng)

Đối với trẻ mẫn cảm với chất candidin, dùng Nystatin khiến nấm Candida bị tiêu diệt đột ngột giải phóng ra lượng lớn candidin. Chất này gây kích ứng với các dấu hiệu như: phát ban, nổi mẩn, lên cơn hen, sốt,… Theo đánh giá của các nhà khoa học, rất hiếm gặp phản ứng phụ này. Tuy nhiên, mẹ nhớ chú ý quan sát sau khi bé dùng thuốc. Nếu con có biểu hiện các biểu hiện mẫn cảm với candidin, mẹ cần nhanh chóng đưa tới bệnh viện gần nhất. 

5.2. Tương tác thuốc

Thuốc Nystatin sẽ BỊ MẤT TÁC DỤNG CHỐNG NẤM khi dùng đồng thời cùng Riboflavin phosphat. Vì vậy, mẹ cần kiểm tra xem bé có đang sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng có chứa Riboflavin phosphat không. Nếu có, mẹ cần kịp thời báo lại với bác sĩ ngay để được xử lý đúng cách. 

6. Hỏi – đáp về thuốc tưa lưỡi Nystatin

6.1. Dùng Nystatin kéo dài trong bao lâu?

Liệu trình sử dụng thuốc Nystatin dao động từ khoảng 2 tuần đến một tháng. Thời gian này tùy thuộc vào tình trạng tưa lưỡi của bé và chỉ định của bác sĩ. Mẹ cần lưu ý cho bé dùng thuốc đúng liều và đúng giờ để phát huy tối đa tác dụng.

6.2. Nếu sử dụng quá liều thuốc tưa lưỡi Nystatin thì xử lý như thế nào?

Khi chẳng may dùng quá liều thuốc cho con, mẹ bình tĩnh xem bé thuộc trường hợp nào để có cách xử lý phù hợp:

• Dùng quá liều trên lưỡi (bé không nuốt phải): Thuốc Nystatin chỉ có tác dụng tại niêm mạc miệng, không hấp thụ vào máu nên tác dụng phụ không nghiêm trọng, bé có thể gặp một số biểu hiện ngoài da như nổi mẩn đỏ, ngứa ngáy,… Lúc này mẹ chưa cần đưa bé đi gặp bác sĩ mà nên cho bé súc miệng nhiều lần để rửa trôi lượng thuốc đã bôi. 
• Bé nuốt lượng lớn thuốc: Mẹ cần kịp thời cho bé đi bệnh viện để được rửa dạ dày, uống thuốc tẩy xổ và áp dụng các phương pháp điều trị hỗ trợ thích hợp. 

6.3. Quên liều thuốc tưa lưỡi Nystatin có sao không?

Quên liều thuốc Nystatin sẽ làm giảm hiệu quả điều trị của thuốc, làm kéo dài thời gian dùng thuốc. Việc này vừa khiến mẹ mất nhiều thời gian, chi phí. Và đặc biệt, bé dễ gặp các tác dụng phụ do phải dùng kéo dài. Nếu thời điểm nhớ ra cách thời gian cần dùng thuốc khoảng 1-2 giờ, mẹ cho trẻ sử dụng liều đã quên. Nếu trên 3 giờ, mẹ nên bỏ qua luôn. 

Lưu ý: Nhiều mẹ nghĩ rằng quên thì phải bù nên sử dụng gấp đôi liều cho trẻ vào lần tiếp theo. Suy nghĩ này là hoàn toàn sai lầm. Sử dụng quá liều không có tác dụng tăng hiệu quả điều trị. Thậm chí điều này còn có thể khiến bé phát ban, kích ứng vùng miệng,… 

Thuốc tưa lưỡi Nystatin là lựa chọn an toàn và phù hợp với trẻ bị tưa lưỡi nặng. Mẹ cần áp dụng cách dùng thuốc cùng các lưu ý ở bài viết trên để bé nhanh khỏi. Nếu còn băn khoăn, mẹ để lại phản hồi bên dưới hoặc liên hệ với chuyên gia của Dr.Papie qua hotline 0911.225.336 để được tư vấn nhanh chóng và chính xác nhất.

Dược sĩ Cao Thị Thanh

Tốt nghiệp Đại học Dược Hà Nội, có nhiều năm kinh nghiệm trong tư vấn dược lâm sàng, đặc biệt là tư vấn chăm sóc sức khoẻ cho bé. Hiện đang đảm nhiệm vị trí Dược sĩ chuyên môn tại nhãn hàng Dr.Papie