Nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh: nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị hiệu quả

1. Nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh là bệnh gì?

Nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh (hay còn gọi là tưa lưỡi, đẹn lưỡi, nấm miệng ở trẻ sơ sinh) là một loại bệnh lý không quá nguy hiểm và thường gặp phải đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Nấm lưỡi hay còn gọi là tưa lưỡi ở trẻ em do nấm Candida Albicans. Biểu hiện rõ nhất là những mảng màu trắng đục xuất hiện ở niêm mạc miệng. Chúng rất khó làm sạch, khiến trẻ khó chịu, biếng ăn, bỏ bú, quấy khóc vì đau.

Nấm lưỡi có thể xảy ra ở bất kì giai đoạn nào trong quá trình phát triển của trẻ. Bệnh hay gặp nhất ở trẻ sơ sinh đến trẻ dưới 10 tuổi và rất dễ tái phát nếu trẻ không được chăm sóc lưỡi, miệng thường xuyên.

2. Nguyên nhân gây bệnh nấm lưỡi ở trẻ em

Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh nấm miệng ở trẻ sơ sinh là do nấm Candida Albicans. Nấm Candida vốn kí sinh trong khoang miệng trẻ và có ở 0,5-20% trẻ em khỏe mạnh. Bình thường chúng không gây hại cho trẻ nhưng khi gặp điều kiện thuận lợi, chúng phát triển nhanh chóng và gây ra bệnh nấm lưỡi.

Trẻ có nguy cơ nhiễm nấm lưỡi khi những sức đề kháng cơ thể trẻ suy giảm hoặc trẻ bị lây nhiễm từ nguồn bên ngoài:

• Bé sử dụng kháng sinh thường xuyên: Kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn có lợi ở miệng, tạo cơ hội cho nấm lưỡi phát triển phá vỡ cân bằng hệ vi sinh khiến trẻ bị nấm lưỡi.
• Sử dụng Corticoid dạng hít (trong dự phòng, điều trị hen suyễn, viêm mũi dị ứng): Tác dụng phụ là ức chế miễn dịch gây nên bệnh nấm ở khoang miệng, lưỡi…
• Trẻ có hệ thống miễn dịch yếu: Hệ thống miễn dịch chưa hoàn thiện khiến nấm lưỡi có cơ hội xâm nhiễm và nhân lên nhanh chóng, nhất là với trẻ đẻ non thiếu tháng, trẻ còi xương suy dinh dưỡng.
• Mẹ bị nhiễm nấm Candida âm đạo: Trong quá trình mang thai và chuyển dạ, trẻ có thể bị lây nhiễm nấm từ âm đạo của mẹ.
• Trẻ thường xuyên bú sữa bình hoặc dùng chung đồ dùng với trẻ bị nhiễm nấm: Có nguy cơ nhiễm nấm từ trẻ khác vì trẻ có thói quen ngậm mút đồ vật khiến vi nấm bám lại trên đó và xâm nhập vào miệng trẻ không mắc bệnh.

Có thể bạn quan tâm: Nấm lưỡi ở trẻ em có lây không? Và cách phòng ngừa lây nhiễm

3. Triệu chứng bệnh nấm lưỡi ở trẻ em và cách chẩn đoán

Dưới đây là những triệu chứng điển hình của bệnh nấm ở trẻ em giúp mẹ nhận biết bệnh ở trẻ.

Triệu chứng điển hình ở trẻ bị nấm lưỡi:

• Giai đoạn đầu, bệnh chỉ là những chấm trắng nhỏ ở đầu lưỡi. Sau đó, bệnh sẽ nhanh chóng phát triển thành những mảng trắng rộng ở cả bề mặt lưỡi, má. Thậm chí, chúng còn lan xuống cổ, thực quản gây viêm phổi, tiêu chảy.
• Xuất hiện các mảng trắng giống cặn sữa hoặc bông trên bề mặt lưỡi trẻ. Mảng trắng bám chắc vào niêm mạc lưỡi và khó làm sạch. Nếu cố cạo, chà xát có thể gây chảy máu nhẹ.
• Trẻ có cảm giác đau rát lưỡi, gai lưỡi sưng đỏ.
• Môi và da miệng trở nên khô, có thể xuất hiện vết nứt ở khóe miệng trong trường hợp nặng.
• Hơi thở trẻ có mùi hôi do chất thải của nấm tiết ra.

Triệu chứng khác:

• Trẻ hay quấy khóc, bỏ ăn bỏ bú do đau rát ở lưỡi, đau tăng khi ăn uống.
• Trẻ có thể sốt nhẹ nếu có nhiễm trùng.

Chẩn đoán bênh nấm lưỡi ở trẻ: chủ yếu dựa trên khám lâm sàng, bác sĩ sẽ quan sát và khám lưỡi trẻ dựa theo dấu hiệu của bệnh nấm lưỡi ở trẻ em:

• Xuất hiện các mảng trắng giống sữa hoặc bông trên bề mặt lưỡi.
• Đầu lưỡi niêm mạc đỏ rực
• Trên lưỡi loang lổ các mảng trắng, vàng
• Xuất hiện các vết nứt ở khóe miệng nếu nấm lưỡi ở giai đoạn nặng.

Ngoài ra, có thể kết hợp với các phương pháp khác như sinh thiết, soi tươi, nuôi cấy khuẩn lạc, xét nghiệm PCR… khi cần thiết.

4. Hình ảnh bệnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh

Dưới đây là hình ảnh nấm miệng ở trẻ em thường gặp theo từng giai đoạn. Mẹ quan sát để phát hiện và so sánh với tình trạng của trẻ.

Hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ em có dạng mảng trắng sữa trên lưỡi trẻ

Mảng trắng giống bông xốp trên bề mặt lưỡi.

Nấm lưỡi lan rộng ra toàn miệng trẻ bị nấm lưỡi

Nấm lưỡi khiến trẻ đau rát

Xem chi tiết: 11+ hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ em giúp mẹ nhận biết bệnh sớm

5. Bệnh nấm lưỡi ở trẻ em có nguy hiểm không?

Nấm lưỡi ở trẻ em có nguy hiểm không? Theo các chuyên gia: Bệnh nấm lưỡi ở trẻ con là bệnh lành tính và không gây nguy hiểm. Tuy nhiên nếu trẻ không được điều trị dứt điểm thì bệnh dễ tái phát và gây ra những ảnh hưởng xấu:

• Nấm lưỡi có thể phát triển nhanh chóng và lan ra toàn khoang miệng trẻ (niêm mạc má, môi, vòm miệng, nướu, amidan…khiến tổn thương lan rộng và kéo dài thời gian điều trị.
• Nấm lan xuống cơ quan hô hấp gây ra các bệnh như viêm phổi, viêm phế quản…
• Nấm lan xuống cơ quan tiêu hóa gây khó nuốt, nôn trớ, đau tức ngực.
• Trẻ bị nấm lưỡi thường thấy đau rát lưỡi nên biếng ăn, bỏ bú, lâu ngày dẫn đến chậm lớn, suy dinh dưỡng.

Ngoài ra, nấm còn có thể lây từ miệng trẻ sang đầu ti của mẹ trong quá trình mẹ cho con bú khiến mẹ bị nhiễm nấm vú.

6. Cách trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em

6.1. Cách trị nấm lưỡi ở trẻ em thể nhẹ

Trong trường hợp nhẹ, các đốm trắng nhỏ và chỉ xuất hiện trên lưỡi, mẹ có thể điều trị cho trẻ tại nhà bằng các cách sau:

6.1.1. Dùng nước muối để trị nấm lưỡi ở trẻ em

Nước muối có tác dụng sát trùng tốt, giúp làm sạch khoang miệng, loại bỏ vi khuẩn, nấm ký sinh gây bệnh nấm lưỡi ở trẻ em.

Cách sử dụng nước muối trị nấm lưỡi cho bé:

• Chuẩn bị 10ml dung dịch nước muối sinh lý 0.9%
• Dùng gạc rơ lưỡi thấm vào dung dịch nước muối và rơ nhẹ nhàng lưỡi cho trẻ.

Lưu ý: Nếu không có nước muối sinh lý, mẹ có thể pha theo tỉ lệ ½ thìa cà phê muối trắng với khoảng 100ml nước ấm.

6.1.2 Dùng baking soda để điều trị nấm lưỡi ở trẻ em

Baking soda có bản chất là NaHCO3 có tính kiềm, có khả năng tiêu diệt nấm vốn phát triển tốt trong môi trường axit. Baking soda còn có tác dụng đánh bật mảng bám, loại bỏ nguồn thức ăn và nơi cư trú của nấm lưỡi.

Cách sử dụng baking soda trị nấm lưỡi cho bé:

• Pha ½ thìa cà phê baking soda với khoảng 100ml nước ấm
• Dùng gạc rơ lưỡi thấm vào dung dịch baking soda và rơ nhẹ nhàng lưỡi cho trẻ bị nấm lưỡi.

6.1.3 Dùng sữa chua cho em bé bị nấm lưỡi

Sữa chua chứa nhiều lợi khuẩn Probiotic giúp cân bằng hệ vi khuẩn, đẩy lùi sự phát triển của nấm, cải thiện tình trạng nấm lưỡi ở trẻ.

Cách sử dụng: Cho trẻ ăn hoặc uống trực tiếp vài lần một ngày.

Lưu ý: Mẹ nên mua sữa chua có hàm lượng Probiotic cao, không chứa đường vì nấm phát triển tốt trong môi trường có đường.

6.1.4. Dùng lá trà xanh để trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em

Các tinh chất trong trà xanh có khả năng tiêu diệt một số vi khuẩn, vi nấm, vì vậy có tác dụng hỗ trợ điều trị cho trẻ bị nấm lưỡi.

Cách sử dụng lá trà xanh trị nấm lưỡi:

• Chuẩn bị 1 nắm trà xanh (khoảng 50g) và rửa sạch.
• Cho vào nồi đun sôi với 1 ít muối và để nguội, chiết lấy nước trà.
• Dùng gạc rơ lưỡi thấm vào dung dịch nước trà và rơ nhẹ nhàng lưỡi cho trẻ.

Lưu ý: Trà xanh có vị hơi đắng, chát nên mẹ không nên pha đặc

6.1.5. Dùng lá hẹ để trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh

Lá hẹ được mệnh danh là “kháng sinh thực vật” có tác dụng diệt khuẩn kháng nấm hiệu quả mà không gây tác dụng phụ như kháng sinh thông thường đảm bảo an toàn khi điều trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh.

Cách sử dụng lá hẹ trị nấm lưỡi:

• Chuẩn bị 1 nắm lá hẹ (khoảng 100g) và rửa sạch
• Xay nhỏ với khoảng 50ml nước, đun sôi để nguội và lọc lấy dịch chiết
• Dùng gạc rơ lưỡi thấm vào dịch chiết lá hẹ và rơ nhẹ nhàng lưỡi cho em bé bị nấm lưỡi

6.1.6. Dùng gạc rơ lưỡi đã tẩm dịch cho trẻ bị nấm lưỡi

Gạc rơ lưỡi đã được tẩm sẵn dịch có khả năng diệt khuẩn kháng nấm, mang lại hiệu quả cao trong điều trị nấm lưỡi.

Cách sử dụng: Bóc gạc khỏi bao bì, đeo vào ngón tay trỏ và rơ nhẹ nhàng lưỡi cho trẻ.

Lưu ý: Mẹ cần chọn gạc rơ lưỡi có thành phần tẩm sẵn NaHCO3 để làm sạch nấm lưỡi hiệu quả, giúp bé khỏi nấm lưỡi nhanh nhất.

Hiện nay trên thị trường có bán nhiều loại gạc thô cũng như gạc rơ lưỡi có tẩm dịch. Trong số đó, gạc rơ lưỡi Dr.Papie được nhiều mẹ bỉm sữa và chuyên gia khuyên dùng vì các điểm ưu việt sau: Hiệu quả: Gạc Dr.Papie được tẩm sẵn 4 thành phần: Nước muối sinh lý, NaHCO3, Xylitol, dịch chiết lá hẹ, diệt vi khuẩn, vi nấm, làm sạch miệng lưỡi bé tốt hơn, giúp bé khỏi nhanh nấm miệng. An toàn: Đã được kiểm chứng bởi Bộ Y tế Các thành phần trong dịch tẩm đều an toàn với trẻ nhỏ, không hề gây kích ứng hay tác dụng phụ. Gạc được dệt từ chất liệu Polyester mềm mại với miệng bé, không bị mục, mủn trong môi trường ẩm, không để lại sợi bông trong miệng trẻ so với gạc dệt từ chất liệu cotton. Gạc được tiệt trùng 2 lần, loại bỏ toàn bộ vi khuẩn, đảm bảo vô trùng. Tiện lợi: Mỗi gạc được đóng gói riêng trong 1 túi kín, vô cùng tiện lợi, tiết kiệm thời gian cho mẹ trong quá trình sử dụng so với gạc thô tẩm dịch tự pha. Mẹ tham khảo gạc rơ lưỡi trị nấm lưỡi cho trẻ tại đây.

6.2. Cách trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em diễn biến nặng

Trong trường hợp trẻ nhiễm nấm nặng: Đốm trắng to hơn tạo thành mảng, có thể lan rộng ra toàn miệng… và dùng các phương pháp trên không hiệu quả thì mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.

Các chế phẩm thường được bác sĩ chỉ định dùng cho trẻ:

Lưu ý khi sử dụng cho trẻ:

• Ưu tiên dùng chống nấm tác dụng tại chỗ để hạn chế tác dụng phụ, chỉ sử dụng khi bệnh nặng và không thể rơ hoặc bôi được.
• Dùng đúng và đủ liệu trình cho bé theo sự chỉ dẫn của bác sĩ, không được tự ý tăng giảm liều.
• Thông thường bệnh sẽ khỏi sau 2-3 tuần tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

7. Cách chăm sóc trẻ em bị nấm lưỡi

Mẹ điều trị nấm lưỡi cho trẻ kết hợp với các biện pháp chăm sóc tại nhà để đạt hiệu quả tốt nhất. 

Chăm sóc miệng hàng ngày cho trẻ:

• Tuyệt đối không cạy vảy trắng vì có thể gây tổn thương, chảy máu dẫn đến nhiễm trùng.
• Rửa sạch tay trước khi chạm vào miệng bé.
• Vệ sinh lưỡi, miệng cho trẻ bằng gạc rơ lưỡi có tẩm dịch diệt khuẩn kháng nấm.

Ths.Bs Phạm Thanh Hoa – Bác sĩ khoa Nhi Bệnh viện Xanh Pôn khuyên mẹ nên sử dụng gạc răng miệng Dr.Papie. Sản phẩm được sản xuất công nghệ hiện đại, trải qua 2 lần tiệt trùng nên cực kỳ an toàn cho các bé nấm miệng.

Đặc biệt, dịch tẩm ẩm của gạc chứa NaHCO3, được mệnh danh là “sát thủ” loại bỏ nấm miệng. Bên cạnh đó, NaCl trong dịch tẩm có tác dụng sát khuẩn, dịch chiết lá hẹ với kháng sinh tự nhiên sẽ tăng cường cơ chế tự bảo vệ cho bé.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ:

• Cho trẻ ăn thức ăn mềm như cháo, sữa, sinh tố để tránh gây tổn thương lưỡi
• Bổ sung chất dinh dưỡng hàng ngày: Chất đạm, vitamin… để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Xem chi tiết: Hướng dẫn chi tiết cách trị bệnh nấm lưỡi ở trẻ em của chuyên gia Dr.Papie

8. Cách phòng ngừa bệnh nấm lưỡi ở trẻ con

Nấm miệng ở trẻ em không khó điều trị nhưng lại rất dễ tái phát nếu mẹ không phòng ngừa cho trẻ đúng cách. Mẹ cần lưu ý:

Vệ sinh răng miệng cho trẻ thường xuyên:

• Đối với trẻ chưa biết đánh răng: Rơ lưỡi cho trẻ 2 lần/ ngày
• Đối với trẻ đã biết đánh răng: Cho trẻ đánh răng, súc miệng 2 lần/ ngày. Ngoài ra, mẹ nên kết hợp rơ lưỡi ít nhất 1 lần/ ngày.

Vệ sinh sạch sẽ các đồ bé tiếp xúc:

• Vệ sinh bình sữa, núm vú của mẹ trước khi cho trẻ bú
• Vệ sinh đồ dùng, chơi của trẻ (do trẻ hay có thói quen ngậm mút đồ chơi)
• Không cho trẻ dùng chung đồ với trẻ bị nhiễm nấm như bát, thìa, cốc nước…

Phối hợp điều trị nấm vú ở mẹ: Cùng với việc trị nấm lưỡi ở trẻ, nếu mẹ bị nấm vú thì cần điều trị đồng thời để tránh lây nhiễm qua bé và ngược lại đồng thười việc này cũng hỗ trợ điều trị bệnh nấm miệng ở trẻ em nhanh khỏi hơn.

Bệnh nấm lưỡi ở trẻ em là bệnh khá phổ biến và không gây nguy hiểm nếu được phát hiện sớm và trị đúng cách. Nếu còn băn khoăn về bệnh, mẹ có thể để lại phản hồi bên dưới hoặc liên hệ với chuyên gia của Dr.Papie để được tư vấn nhanh chóng và chính xác nhất.

Nhãn hàng Dr.Papie – CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC PHẨM STARMED

• Địa chỉ: số 20, TT4A, Khu đô thị Văn Quán, Hà Đông, Hà Nội
• Giờ hành chính: 024 3824 8222 | Hotline: 0911.225.336