Chườm khăn khi sốt – chỉ hạ sốt khi chườm đúng cách, còn sai cách có khác gì hại con. Chườm ấm? Chườm nóng? Chườm lạnh? Chườm nào là đúng? Đừng để vì thiếu kiến thức mà vô tình làm tổn thương trẻ nhỏ.

SAI LẦM KHI CHƯỜM KHĂN CHO CON KHÔNG ĐÚNG CÁCH

Dưới đây là câu chuyện thật mà đang diễn ra hằng ngày, hàng giờ tại nhà hoặc ngay tại bệnh viện mà nếu như các bậc làm cha, làm mẹ, hay ông bà khi chăm con cháu chưa rõ hay gặp phải.

Bác sĩ Phí Văn Công (hiện đang làm việc tại Khoa Hồi Sức Cấp Cứu Nhi – Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn – Hà Nội) trong quá trình làm việc, nhận thấy không ít trường hợp bé bị sốt nhưng người nhà cứ hì hục lau người bé hoặc chườm lên trán bé với mong muốn con, cháu mình hạ sốt. Tuy nhiên, những chiếc khăn này vô tình lại nhứng nước ấm, thậm chí có khi còn nóng muốn bỏng cả tay. Bác sĩ bảo “Chườm thế này cháu nó sốt lên đấy” khiến người nhà bệnh nhân không khỏi ngạc nhiên.

BẢN CHẤT CỦA CHƯỜM KHĂN LÀ CƠ CHẾ TRUYỀN NHIỆT TRỰC TIẾP

Bác sĩ Công cũng khẳng định thêm, chườm giảm sốt đúng cách là chườm mát chứ không phải chườm nóng. Bởi cơ chế chườm là nhằm giúp cho nhiệt độ cao của cơ thể truyền sang khăn có nhiệt độ thấp hơn, đến khi khăn chuyển sang ấm nóng lên thì nhúng lại khăn khác. Đây được gọi là cơ chế thải nhiệt trực tiếp. Cơ chế truyền nhiệt trực tiếp hiểu đơn giản chính là nhiệt độ từ nơi nóng chuyển sang nơi lạnh hơn. Cơ chế này phụ thuộc vào 3 yếu tố: chênh lệch nhiệt độ giữa 2 nơi, diện tích tiếp xúc, thời gian tiếp xúc.

Giải thích rõ về cơ chế truyền nhiệt này sang vấn đề hạ sốt ở trẻ nhỏ, bác sĩ khuyên rằng: nhiệt độ nước chườm phải thấp hơn nhiệt độ người sốt 2 – 3 độ, chườm phải chườm vào 2 nách, 2 bên cổ, 2 bẹn là những nơi có mạch máu lớn đi qua để dòng máu đó mang nhiệt độ cao của cơ thể, truyền sang nước có nhiệt độ thấp hơn một cách dễ dàng. Và cần lau liên tục càng lâu càng tốt cho bé khi đang sốt cao để hạ sốt nhanh hơn.

CHƯỜM KHI SỐT – DÂN MÌNH TOÀN LÀM SAI!!!

Mình đi khám bệnh, tụi nhỏ toàn bệnh cấp tính, đa phần là ho hắng, chảy mũi trong, lâu lâu thành chảy mũi đặc, có đứa thì nổi cái nọ, cái kia, nhiều đứa thì sốt. Vớ được đứa nào sốt hơi hơi thì mình thích lắm, vì tụi nhỏ, điều trị mà cứ hết được sốt thì yên tâm là mình đang đi đúng hướng mặc dù nó vẫn ho khù khụ và mũi chảy ròng ròng.

Hôm rồi đi khám, đứa trẻ bé tin hin nằm giữa giường, có chậu nước to gấp đôi người cháu bên cạnh, và đâu mấy chục miếng khăn, hai bà đang hì hục lau người cho cháu. Đứa trẻ thấy mình cười khành khạch, mình hỏi đùa, bà đang tắm cho cháu à. Hai bà nhìn nhau, rồi nhìn mình, ối bác sĩ ơi, ơn giời bác sĩ đến rồi. Cháu nó sốt cao quá, từ sáng đến giờ tôi chườm mà không đỡ gì. Chưa bao giờ nó sốt cao thế này. Mình hỏi bao nhiêu độ vậy bà, bà nói tôi không đo, sờ người nó nóng ran lên, tôi sợ quá. Mình thò tay vào chậu nước, nóng bỏng tay, mình cười hì hì, 2 bà nhiệt tình quá, chườm thế này cháu nó sốt lên đấy bà ạ. 2 bà nhìn nhau ngơ ngác.

Các cậu ạ, cơ thể con người có 4 cơ chế thải nhiệt chính. Trong đó có cơ chế gọi là Truyền nhiệt trực tiếp. Việc chườm là dựa nhiều vào kiểu thải nhiệt này. Các cậu cứ hì hục chườm mà chườm chả đúng nên chả có tác dụng lại mệt người.

Mình chườm là mình lấy khăn có nước, đắp lên vị trí có mạch máu lớn đi qua, để dòng máu đó mang nhiệt độ cao của cơ thể, truyền sang nước có nhiệt độ thấp hơn. Vị trí mạch máu lớn là 2 cái nách, 2 bên cổ, 2 cái bẹn. CHƯỜM LÀ CHƯỜM Ở ĐẤY, CHỨ ĐÂU PHẢI ĐẮP KHĂN LÊN TRÁN ĐÂU.

Thế nước nóng, nước ấm, hay nước lạnh? Câu hỏi này chả ai bảo các cậu, mọi người cứ hô chườm đi, chườm đi, mà chả ai bảo chườm nước thế nào. Thậm chí nhân viên y tế cũng hô “Chườm NÓNG cho con đi”. Chả nhẽ chườm nước sôi.

Tớ sờ bao nhiêu cái chậu nước chườm rồi, đều nóng quá. Chườm dựa vào chuyện nhiệt độ cơ thể cao hơn thì truyền nhiệt sang cái khăn chườm có nhiệt độ thấp hơn rồi dần dần cái khăn đó nóng lên, mình lại thay khăn khác. Cái này là cơ chế thải nhiệt trực tiếp. Thế thì nước chườm phải mát mát tí các cậu ạ. Nhưng nước chườm mà lạnh quá thì mạch nó lại co tít lại, tác dụng thải nhiệt lại kém đi. Hoặc lau người thì nước cũng mát mát tí để nhiệt độ cơ thể có chỗ thải sang rồi bay đi.LOANH QUANH THÌ NƯỚC CHƯỜM HAY NƯỚC LAU NGƯỜI CẦN THẤP HƠN NHIỆT ĐỘ CƠ THỂ CHÁU 1 – 2 độ C. Và cũng chỉ nên chườm cho con khi nhiệt độ cơ thể con >39 độ C, vì trên 38.5 độC mới cần phải hạ sốt cơ mà. Việc chườm lại khá lách cách, nào chậu nước, nào khăn lau… Đây mình toàn chườm nước rõ nóng. Xong ối giời ơi, cháu chườm mãi chả hạ.

VẬY BỊ SỐT NÊN CHƯỜM KHĂN NÓNG HAY LẠNH

           Khi con có dấu hiệu sốt, việc đầu tiên mẹ cần làm là đo nhiệt độ, để có cách hạ sốt hiệu quả nhất

Dược sĩ Dr.Papie

Đội ngũ Dược sĩ tốt nghiệp Đại học Dược Hà Nội, có nhiều năm kinh nghiệm trong tư vấn dược lâm sàng, đặc biệt là tư vấn chăm sóc sức khoẻ cho bé.