Sau khi sinh, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá cho bé và mang lại nhiều lợi ích cho mẹ. Tuy nhiên, nhiều mẹ phải đối mặt với tình trạng tắc tia sữa, khiến ngực căng tức, đau nhức, thậm chí ảnh hưởng đến nguồn sữa. Vậy mẹ bị tắc tia sữa phải làmsao để khắc phục nhanh chóng? Cùng tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả ngay sau đây!

Tắc tia sữa là gì? Nguyên nhân gây tắc tia sữa?

Tắc tia sữa sau sinh là tình trạng sữa bị ứ đọng trong các ống dẫn sữa, không thể chảy ra ngoài, khiến ngực mẹ căng tức, đau nhức, thậm chí sưng đỏ. Đây là vấn đề phổ biến ở mẹ bỉm, đặc biệt trong những tuần đầu khi cơ thể chưa kịp thích nghi với nhu cầu bú của bé. Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến viêm tuyến vú, áp xe vú, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và quá trình nuôi con.

Có nhiều nguyên nhân tắc tia sữa, trong đó phổ biến nhất là bé bú không hết sữa, khiến sữa dư bị ứ đọng, tạo thành cục sữa đông gây tắc nghẽn. Ngoài ra, bé bú sai khớp ngậm hoặc mẹ ít hút, vắt sữa cũng làm sữa không được lưu thông tốt, dẫn đến tắc tia sữa. Khi sữa không được giải phóng thường xuyên, các tia sữa bị bít lại, làm dòng chảy của sữa trở nên khó khăn hơn.

Bên cạnh đó, chế độ ăn uống không hợp lý như ăn quá nhiều đồ dầu mỡ, cay nóng có thể khiến sữa đặc và khó lưu thông. Tâm lý căng thẳng, stress sau sinh cũng ảnh hưởng đến quá trình tiết sữa, làm giảm hiệu quả đẩy sữa ra ngoài. Ngoài ra, mặc áo ngực quá chật hoặc chịu tác động từ chấn thương vùng ngực cũng có thể gây chèn ép tuyến sữa, dẫn đến tình trạng tắc nghẽn.

Dấu hiệu nhận biết mẹ bị tắc tia sữa

Tắc tia sữa là tình trạng sữa bị ứ đọng trong ống dẫn sữa, gây đau nhức và ảnh hưởng đến quá trình nuôi con. Dấu hiệu đầu tiên mà mẹ có thể nhận biết là ngực căng cứng, sưng to hơn bình thường và có cảm giác đau nhức. Khi sờ vào, mẹ có thể cảm thấy những vùng cứng hoặc có cục sữa đông bên trong, gây khó chịu khi cử động hoặc chạm vào.

Một dấu hiệu khác là sữa chảy ít hoặc không chảy ra được dù ngực vẫn đầy sữa. Khi bé bú hoặc mẹ vắt sữa, lượng sữa ra rất ít, thậm chí không có. Đôi khi, mẹ sẽ thấy đầu ti có những đốm trắng nhỏ, báo hiệu tia sữa bị tắc nghẽn, cản trở dòng chảy của sữa. Lúc này, nhiều mẹ băn khoăn mẹ bị tắc tia sữa phải làm sao để khắc phục nhanh chóng và đảm bảo bé bú đủ sữa.

Ngoài ra, mẹ có thể cảm thấy bầu ngực nóng ran, có khi tấy đỏ do sữa bị ứ đọng quá lâu. Một số mẹ còn gặp tình trạng đau rát đầu ti, cảm giác khó chịu khi bé ngậm bú. Nếu không xử lý kịp thời, tình trạng này có thể trở nên nghiêm trọng hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và việc cho con bú.

Cách xử lý nhanh khi bị tắc tia sữa

Tắc tia sữa khiến mẹ đau nhức, khó chịu và ảnh hưởng đến quá trình nuôi con. Một trong những cách thông tia sữa nhanh nhất là chườm ấm kết hợp massage nhẹ nhàng. Mẹ có thể dùng khăn ấm hoặc túi chườm đặt lên bầu ngực khoảng 10-15 phút trước khi cho bé bú. Việc massage theo vòng tròn từ ngoài vào trong giúp làm mềm cục sữa đông, hỗ trợ khai thông ống dẫn sữa hiệu quả. Nếu không cải thiện, mẹ có thể dùng máy hút sữa để hỗ trợ đẩy sữa ra ngoài, giúp giảm tình trạng ứ đọng.

Nhiều mẹ thắc mắc “Bị tắc tia sữa có nên cho con bú?” Câu trả lời là có! Việc cho bé bú thường xuyên chính là cách tự nhiên nhất để thông tia sữa. Mẹ nên cho bé bú đều hai bên, thử nhiều tư thế khác nhau để giúp dòng sữa lưu thông tốt hơn. Nếu bé bú không hiệu quả, mẹ có thể học cách điều chỉnh khớp ngậm đúng hoặc dùng máy hút sữa để hút sữa dư, tránh tình trạng tắc nghẽn kéo dài. Ngoài ra, uống nhiều nước ấm và bổ sung thực phẩm lợi sữa như cháo móng giò, hạt sen cũng giúp quá trình tiết sữa dễ dàng hơn.

Nếu mẹ muốn áp dụng chữa tắc tia sữa tại nhà, có thể thử một số mẹo chữa tắc tia sữa như dùng lá bắp cải lạnh đắp lên ngực để giảm sưng đau, hoặc dùng lược chải nhẹ lên vùng ngực bị tắc để giúp kích thích sữa lưu thông. Tuy nhiên, nếu đã thử nhiều cách mà vẫn không hiệu quả, mẹ có dấu hiệu sốt cao, viêm nhiễm thì nên gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Cách phòng tránh tắc tia sữa

Để phòng tránh tình trạng tắc tia sữa, mẹ nên duy trì thói quen cho bé bú thường xuyên và đúng cách, giúp sữa lưu thông tốt hơn và tránh tình trạng ứ đọng. Nếu bé bú không hết, mẹ có thể vắt sữa bằng tay hoặc dùng máy hút sữa để đảm bảo tuyến sữa hoạt động hiệu quả. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống cũng rất quan trọng, mẹ nên bổ sung thực phẩm lợi sữa như cháo móng giò, hạt sen, đu đủ xanh và uống đủ nước để sữa dễ tiết ra hơn. 

Ngoài ra, massage ngực nhẹ nhàng mỗi ngày, chườm ấm trước khi cho bé bú và tránh mặc áo ngực quá chật cũng giúp giảm nguy cơ tắc tia sữa. Nếu xuất hiện dấu hiệu căng tức ngực, sữa ra ít hoặc có cục cứng trong bầu ngực, nhiều mẹ lo lắng mẹ bị tắc tia sữa phải làm sao? Lúc này, mẹ cần nhanh chóng áp dụng các biện pháp xử lý như cho bé bú nhiều hơn, massage vùng tắc kết hợp chườm ấm để thông tia sữa. Nếu tình trạng không cải thiện, mẹ nên tìm đến chuyên gia để được hỗ trợ kịp thời, tránh biến chứng viêm tuyến vú.

Tắc tia sữa gây nhiều khó chịu cho mẹ sau sinh nhưng nếu xử lý đúng cách, tình trạng này sẽ sớm được cải thiện. Mẹ cần duy trì thói quen cho bé bú đúng cách, kết hợp massage, chườm ấm và chế độ ăn uống hợp lý. Nếu vẫn lo lắng mẹ bị tắc tia sữa phải làm sao, mẹ có thể áp dụng các biện pháp trên hoặc tìm đến chuyên gia để được hỗ trợ ngay.